• مهر اصالت یونسکو چیست؟
مهر اصالت یونسکو از جانب شورای جهانی صنایع دستی به هنرمندان اعطا می شود تا آن ها را به جهت تولید صنایع دستی با مهارت ها، الگو ها و درون مایه های سنتی، به گونه ای خلاقانه تشویق نماید تا تولید صنایع دستی با کیفیت همچنان تداوم داشته باشد. مهر اصالت یونسکو از طرف دفاتر منطقه ای این نهاد به هنرمندان و آثاری که استاندارد های شورا را رعایت کرده باشند تعلق می گیرد.
• اهداف شورای جهانی برای اهدای مهر اصالت
1. تعیین استانداردهای سختگیرانه برای تعالی صنایع دستی
شورای جهانی صنایع دستی برای بالا بردن کیفیت این هنر ها، استانداردهای سختگیرانه ای تعیین کرده است تا افرادی که این صنایع را خریداری و مصرف می کنند بدانند هزینه ای که پرداخت می کنند برای محصولی است که هم کیفیت بالایی دارد و هم از نظر فرهنگی معتبر است. و البته در کارگاهی تولید شده است که در مقابل مسائل اجتماعی (مانند حمایت از کارگر) و هم مسائل زیست محیطی مسئول است.
2. حمایت از نوآوری و خلاقیت
در عین حال که شورای جهانی برای سنتی بودن هنر ها یا همان استفاده از روش های سنتی در تولید این آثار، ارزش قائل است، از هنرمندانی که برای بهبود روش های تولید هنر خود تلاش می کنند نیز حمایت می کند تا این کالاها مرتبط با زندگی مدرن باشند و همچنین جایگاهی در بازار داشته باشند یا به اصلاح علم فروش “قابل فروش” یا marketable باشند.
3. ایجاد زمینه ای برای آموزش
برنامه های شورای جهانی صنایع دستی در جهت ایجاد ظرفیت سازی و کارگاه های آموزشی است. این اهداف برای کمک به هنرمندان برای بهبود شیوه های طراحی و فروش محصولات تولید شده، توسعه بازار و حفاظت از حقوق مالکیت معنوی می باشند.
4. حمایت از تولید و اطمینان از تداوم آن
صنایع دستی در پیشرفت اقتصاد محلی (خانگی) و کاهش فر کمک بسزایی می کند. با ایجاد فرصت های جدید در بازار این برنامه ی شورای جهانی قصد دارد تا هنرمندان بتوانند با تولید مداوم صنایع دستی از پس هزینه های زندگی خود برآیند. این امر با ایجاد شبکه هایی منسجم از تولید کنندگان و خریداران که شامل بازار های سطح بالاتر و نمایشگاه های صنایع دستی می شود، ایجاد خواهند شد.
• مهر اصالت یونسکو به چه کالاهایی تعلق می گیرد
شورای جهانی صنایع دستی برای اعطای این امتیاز به هنرمندان و آثارشان شرایطی دارد که آنها را بررسی خواهیم کرد. – معیار های ارزیابی:
1. برتری ( Excellence)
کیفیت عالی و استاندارد در صنایع دستی که با استفاده از مواد اولیه با کیفیت، الگوی عالی در تکنیک و توجه ویژه به ساخت و تکمیل جزییات به وجود می آید.
2. اعتبار (Authenticity)
بیان هویت فرهنگی و ارزش های زیبایی-شناختی سنتی : این اعتبار با به کار گیری مناسب اصول زیبایی شناسی و بیان فرهنگی و یا استفاده از تکنیک های دستی سنتی به دست می آید.
3. خلاقیت (Innovation)
نوآوری در طراحی و تولید : با ترکیبی موثر و موفق از سنت و مدرنیته و یا استفاده خلاقانه و مبتکرانه از مواد، طراحی و فرآیندهای تولید.
4. قابلیت عرضه در بازار (Marketability)
قابلیت فروش محصولات با پتانسیل فروش منطقه ای و یا بین المللی: این قابلیت با توجه به نوع عملکرد ، ایمنی، رابطه متعادل قیمت و کیفیت و تداوم در تولید محصول اندازه گیری و تعیین می شود.
– پیش شرط ها:
1. ساز گاری با محیط زیست (Eco-friendly)
احترام به طبیعت در استفاده از مواد و تکنیک های تولید: به طور مثال با استفاده مداوم از رنگ های طبیعی، الیاف طبیعی، مواد قابل بازیافت یا مواد بازیافتی و استفاده از روش های تولیدی که با محیط زیست سازگاری دارند.
2. بر پایه عدالت (Fair)
مسئولیت های اجتماعی: تولید کننده باید متعهد شود که به هیچ وجه از قانون کار و حق کپی تخطی نکند و هیچ فرد یا گروهی در هر مرحله از تولید این کالاهای ارائه شده برای جایزه، مورد سو استفاده قرار نگرفته باشند.
• دریافت کنند گان مهر اصالت در ایران
برنامه “مهر اصالت یونسکو” در سال 2000 توسط این سازمان پایه گذاری شد و یک سال بعد در 2001 برای اولین بار اجرا شد. اما این مراسم در سال 2012 در جهان همه گیر شد. این جوایز هر دو سال یک بار از جانب شورای جهانی صنایع دستی با همکاری شرکای اصلی به مشمولان اعطا می شود. کشور ایران که مهد هنرهای سنتی و اصیل است از سال 2007 در این برنامه عضو است و در هر دوره ای آثار زیادی را جهت دریافت مهر اصالت به شورای جهانی صنایع دستی معرفی می کند و از میان این آثار تعداد در خور توجهی این مهر را دریافت می کنند.
بر طبق منطقه بندی هایی که سازمان یونسکو انجام داده است ایران جز کشور های آسیای مرکزی به شمار می رود و در برنامه شورای صنایع دستی با کشور های افغانستان، قزاقستان، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان هم گروه است. در سال 2012 جلسه شورای جهانی صنایع دستی در رابطه با مهر اصالت یونسکو در ایران برگزار شد که در این دوره 147 اثر از آثار هنرمندان ایرانی موفق به دریافت این مهر اصالت شدند. در سال 2014 سه اثر ایران به مرحله داوری شورای جهانی رسیدند که از میان آن ها اثری از نساجی سنتی خانم افسانه مدیر امانی و اثر سرامیکی بهزاد اژدری به نام اسب زرین فام موفق به دریافت مهر اصالت شدند.
