مینای خانه بندی

مینای خانه بندی

مینای خانه بندی از انواع بسیار زیبای میناکاری است که به آن مینای سیمی نیز اطلاق می شود؛ زیرا در این روش پس از تهیه زیرساخت ( ظرف لعاب کاری شده) مفتول هایی را به شکل دلخواه در می آورند و آن ها را با چسب بر روی سطح می چسبانند.

در مینای خانه بندی نیز مانند سایر میناکاری ها با لعاب شیشه ای روی آن را می پوشانند و در کوره قرار می دهند تا سیم ها بر روی سطح زیر جوش بخورد سپس خانه های ایجاد شده را رنگ آمیزی می کنند. این نوع میناکاری را در ظروف سلطنتی روسی بسیار مشاهده می کنیم. در حال حاضر تنها یک آموزشگاه در تهران وجود دارد که این هنر را آموزش می دهد.

قابل ذکر است که متاسفانه میناکاری خانه بندی در فهرست صنایع دستی منسوخ قرارگرفته است.میناکاری در ایران به سه روش انجام می شود، میناکاری خانه بندی، مینای نقاشی، و مینای برجسته. در رابطه با این موضوع در مقاله میناکاری را بشناسیم توضیحات بیشتری داده شده است

میناکاری خانه بندی چگونه است؟

در میناکاری هایی که در بازار اصفهان دیده اید بر روی سطح فلز لعاب ریخته می شود و نقاشی بر آن انجام می شود. اما در مینای خانه بندی ابتدا ظرف یا زیور مورد نظر شکل داده می شود. آن را با لعاب مینا می پوشانند و به مدت 3 دقیقه در کوره قرار می دهند بعد از آن مفتول های نازک شکل داده شده را بر روی کار می چسبانند.

دشوار ترین و حرفه ای ترین مرحله در میناکاری خانه بندی مرحله ی پیاده سازی اشکال مفتولی بر ظرف است. سپس ظرف را د رکوره قرار می دهند، این کار باعث می شود تا زمینه کار کمی ذوب شود و مفتول ها در آن فرو روندپس از آن که مفتول ها با زمینه کار یکی شدند، در حجره های ایجاد شده رنگ گذاری می شود.

این رنگ ها مینایی و پودری می باشند. سپس محصول در کوره قرار می گیرد؛ در این مرحله رنگ ها در خانه های خود ذوب می شوند. پس از این مرحله رنگ مفتول ها به دلیل اکسید های به وجود آمده سیاه شده است که باید آن را در اسید شست تا رنگ اصلی آن بازگردد.

چرا این نوع میناکاری خانه بندی خوانده می شود؟

شاخصه ای که این نوع میناکاری را با سایر میناکاری ها متمایز می کنند استفاده از مفتول های نازک برای پیاده کردن نقوش مورد نظر است. در مینای نقاشی که نمونه های زیادی از آن را در اصفهان دیده ایم نقش مورد نظر به کمک شابلون یا کاربن بر سطح ظرف یا هر شی دیگری زده می شود و سپس به رنگ آمیزی آن با رنگ های مینایی می پردازند.

اما در مینای خانه بندی، مینای گلابتونی و یا مینای حجره بندی، رنگ های مینا در خانه های ایجاد شده به وسیله مفتول یا گلابتون ریخته می شوند. مینای خانه بندی علی رغم قدمت چند هزارساله خود در ایران فقط در دوره صفوی و قاجار توجه ویژه ای به آن شد در حال حاضر در لیست صنایع دستی منسوخ ایرانی به شمار می رود.

البته به همت برخی هنرمندان و پژوهشگران حوزه صنایع دستی این هنر به صورت محدود احیا شده است اما به دلیل گران قیمت بودن و تولید پر زحمت آن، هنرمندان تمایل چندانی برای پرداختن به این هنر زیبا و اصیل نیستند. مینای خانه بندی غیر از ایران در روسیه و هندوستان نیز رواج فراوانی داشته است. در حال حاضر در هندوستان جواهرات و زیورآلات زیادی به این سبک تولید می شوند.