گلیم سوزنی شیرکی پیچ
گلیم چیست؟
نوعی بافت بدون پرز است که از تار و پود تشکیل شده است و مانند قالی گره و پرز بلند ندارد. جنس اصلی آن پشم بز یا گوسفند است. در بافت گلیم هرچه نخ نازک تر و لطیف تر باشد محصول بافته شده مرغوبیت بیشتری دارد از این رو در گلیم هایی که از کرک ( پشم ناحیه زیر گردن یا زیر بغل گوسفند) و یا از پشم مرینوس استفاده شده باشد آن گلیم از کیفیت بسیار بالاتری برخوردار است.
بافت گلیم همیشه در مکان هایی رونق داشته است که مردمان آن منطقه به دامپروری مشغول بوده اند مانند کشور هایی نظیر ترکیه، تبت، نپال و ترکمنستان.
گلیم شیرکی پیچ سیرجان را بهتر بشناسیم
گفتیم که شاخصه اصلی تمام گلیم ها این است که از تار و پود تشکیل شده اند و مانند قالی پرز ندارند. اما گلیم در ایران خود زیرمجموعه های زیادی دارد مانند گلیم هرسین، گلیم لری، گلیم ایل شاهسون و … مسئله ای که گلیم ها از هم جدا می کند و نام های گوناگونی به آن ها می دهد، مربوط به مکانی است که از آن بر می آیند و البته نوع بافت و نقوش آن ها؛
و زمانی که مکان جغرافیایی متفاوت باشد تفکر و سبک زندگی مردمان آن ناحیه نیز متفاوت خواهد بود. این تفاوت های باطنی و ظاهری مناطق گوناگون بر نقوش ذهنی اجرایی شان بر دست بافته ها و همینطور جنس تار و پور و چله ای که به کار می برند نیز تاثیر می گذارد.
گلیم شیرکی پیچ از سیرجان از آن دست زیرانداز هایی است که اغلب و بر طبق عادات سنتی ذهنی بافی می شود؛ به این معنا که هنرمند بافنده از نقشه برای انداختن نقوش استفاده نمی کند. در ادامه می خواهیم هرچه بیشتر با جنس، نحوه بافت و نقوش گلیم شیرکی پیچ آشنا شویم.
یکی از زیبا ترین و مرغوب ترین انواع گلیم شیرکی پیچ است که در منطقه سیرجان و بافت کرمان بافته می شود. از ویژگی های منحصربه فرد این نوع گلیم این است که در این نوع بافت نیز مانند سوماک پود نقشی در بافت نقش ندارن و فقط وظیفه آن اتصاد خامه و تارها به یکدیگر است.
در این شیوه ی بافت تار یا چله نسبت به گلیم فشرده تر هستند. شیرکی پیچ از نظر ظرافت کار بسیار شبیه به قالی است. با این تفاوت که مانند قالی پرز ندارد و زیبایی و اصالت گلیم را به خوبی حفظ کرده است.
رنگ های گلیم شیرکی پیچ معمولا پخته و متمایل به تیره هستند ( اگرچه امروزه جهت مصارف تجاری رنگ های دیگری نیز در بافت آن ها به کار می شود). رنگ های طبیعی جهت بافت گلیم شیرکی پیچ را از مواد زیر تهیه می کنند:
قرمز لاکی(روناس ، خشخاش، گیلاس و قرمزدانه) رنگ آبی (نیل و پوست بادمجان) رنگ زرد(زعفران، زردچوبه و پوست انار) رنگ نارنجی (نخ رنگ روناسی را در جوشانده پوست انار می زنند) رنگ سبز تیره (برگ گردو، زرد+نیل) رنگ قهوه ای(طبیعی، تنباکو، پوست گردو، برگ بنه) رنگ مشکی(طبیی، پوست گردو).
- نقوش گلیم شیرکی پیچ
برخلاف دیگر گلیم های ایرانی که تنها از نقوش هندسی بهره می برند، در گلیم های شیرکی پیچ علاوه بر نقوش هندسی ظریف، از نقوش گِرد ماننده منحنی ها و گل ها استفاده می شود تا هرچه بیشتر بر زیبایی این گلیم بیافزاید. حاشیه های گلیم شیرکی پیچ اغلب متشکل یک شکل هندسی مکرر اند که بین دو خط موازی قرار دارند و دور تا دور کار کشیده می شوند. متن گلیم اگر کل کار راه راه نباشد، می تواند دارای یکی از گل های زیر باشد:
- گل طرح کشمیری، موسی خانی، سماوری، حشمتی، گلدانی یا درختی.
اما بیشتر گلیم های شیرکی پیچ موجود دارای طرحی راه راه یا شبیه محرمات هستند. یعنی شامل ردیف های عمودی یا افقی می باشند که در هر ردیف ریز نقش های سنتی گلیم موجود است. این ردیف ها می توانند در حالتی متقارن در دو سوی گلیم تکرار شوند و یا هر ردیف تنها یک بار اجرا شود.
گاهی بافندگان هنرمند گلیم و قالی را با هم می آمیزند و حاصل آن هنری به نام گلیم فرش می شود. از آنجا که قالی بافتی پرزدار و گلیم بدون پرز است، گلیم فررش ها معمولا نقش برجسته هستند که زیبایی منحصر به فردی دارد. حال اگر این زیرانداز تلفیقی، از گلیم شیرکی پیچ . قالی کرمان به دست آمده باشد زیبایی آن به دلیل ریز بافت و نقش بودن دو چندان خواهد شد.
- شاخصه های ظاهری گلیم سوزنی شیرکی پیچ برای تشخیص
زمانی که به بازار گلیم برای خرید می روید، اول از همه چیز باید گلیم را بشناسید و سپس با انواع آن آشنا باشد. (در همین سایت در قسمت بلاگ توضیحات کاملی بر چند نوع گلیم موجود است).
اما چگونه می توان گلیم شیرکی پیچ را شناخت؟
- نقوش ظریف و پرکار
در نگاه اول معمولا گلیم سوزنی شیرکی پیچ دارای نقوشی پُر و ریز هستند. گلیم های شیرکی پیچ دارای جزییات زیادی هستند و بیشتر شان از طرح های تلفیقی برای جزئیات استفاده می کنند. بافت گلیم سوزنی ریز و یکنواخت است و در پشت آن می توان گره ها را مشاهده کرد. گلیم شیرکی پیچ برخلاف دیگر گلیم ها پودنما نیست و در پشت آن می توان تمام پود ها را دید.
- وزن و تراکم
هنگامی که گلیم را در دست می گیرید وزن آن برخلاف جاجیم یا دیگر گلیم ها، تقریبا مانند قالی زیاد است. این نوع گلیم تنها گلیمی در جهان است که به صورت متقارن و گره دار بافته می شود. گلیم سوزنی شیرکی پیچ بر خلاف جاجیم یا مثلا گلیم شاهسون دو رو نیست و بیشتر به عنوان زیرانداز استفاده می شود.
در حالی که آن هایی که دو رو هستند معمولا از بافتی سبک تر برخوردارند تا از آن ها بتوانند به عنوان رو انداز و یا کیف و … نیز استفاده کنند.
- جنس و رنگ
تمام گلیم سوزنی شیرکی پیچ از پشم مرغوب تولید می شوند. بعضا مشاهده می شود آن ها از جنس کُرک می باشند. گفتنی است به نرم ترین قسمت پشم گوسفند که پشم زیر گردن و بغل آن است کُرک گفته می شود. که لطافت زیادتری دارد.
همیشه در خرید گلیم یا هر کالای دیگری باید بدانیم بافنده یا فروشنده کیست؟ آیا کیفیت کالای خود را تضمین می کند ؟ پس بهتر از فروشگاه ها و یا شرکت های معتبر که در این زمینه فعالیت می کنند خریداری کنید تا همواره پاسخگوی نیاز شما باشند.
نقد و بررسیها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.