بشقاب میناکاری 20 سانتی

بشقاب میناکاری 20 سانتی

میناکاری چیست؟

“مینا” صورت مونث کلمه ی مینو به معنای بهشت می باشد؛ و البته رنگ لاجوردی بهشت را مینا گویند. در فرهنگ معین آمده است “مینا ماده ای است از لعاب شیشه ای حاجب ماورا یا شفاف که آن را روی کاشی و فلزات برای حفظ نقش و نگار به کار می برند و ترکیبی است از لاجورد و طلا و امثال آن ها که در کوره می برند و شفاف مثل شیشه کبود رنگ بیرون می آید.

مینا ماده ­ای زجاجی است که بر اثر ذوب شدن روی سطح اشیای فلزی، جلوه­ای شفاف، شبیه به کاشی لعابدار پیدا می­کند. مینا کاری بر روی فلز به حدود قرن ششم پیش از میلاد می رسد

مینا کاری هنری است برگرفته از ذات آدمیت و آغشته با فرهنگ چند هزار ساله­ ی ایرانی که زادگاهش را اصفهان می دانند. این هنر پنج هزار ساله را می توان در سلسله ی پادشاهان مختلفی از جمله هخامشیان جستجو کرد.

در خلق این هنر زیبا از طراحی روی سطوح فلزاتی چون مس، طلا، نقره و امروزه مس بهره می برند. انچه که در پیش رو بعنوان هنر میناکاری می بیند حاصل طراحی با رنگهایی است که در کوره و با درجه حرارت ۷۵۰ درجه سانتی گراد پخته می شوند حال آنکه تا قبل از رسیدن به این مرحله مسیری طولانی از مسگری به قلمزنی و لعاب و کوره را طی میکنند.از بیشترین کاربردهای این هنر زیبا می توان به ساخت جعبه، بشقاب، گلدان، آینه، شکلات خوری مینا و… اشاره کرد که در این بین تولید ظروف مینا بیشتر از سایر موارد مورد توجه قرار گرفته­ اند.

ظروف میناکاری

در اعصار گذشته مینا کاری به منظور های گوناگونی همچون زیورآلات، جعبه  و ظروف ( مانند بشقاب میناکاری 20 سانتی و سایر سایز ها و قدج و جام انفیه دان و شکلات خوری ….) استفاده می شده است. منتها این زیورآلات و ظروف صرفا جهت استفاده خانواده های دربار و اشرافی بوده است. زیرا بیشتر میناکاری ها بر روی فلزاتی چون طلا و برنج انجام می شده اند که قیمت بسیار بالایی پیدا میکردند. در زمان قاجار و به ویژه سلطنت ناصرالدین شاه میناکاری ها در ساخت و مزین کردن قلیان کاربرد داشته اند.

امروزه نیز این هنر جنبه زینتی خود را حفظ کرده است و در قالب هدیه ای ارزشمنده در میان هنردوستان رد و بدل می شود. بشقاب میناکاری 20 سانتی در کنار سایر ظروف این هنر می تواند هم جنبه تزئینی و هم کاربردی داشته باشد.

انواع میناکاری

مینا به تفکیک روش تولید به سه نوع تبدیل می شود:

• مینای خانه بندی (مینای ملیله)
• مینای زمینه برجسته (حکاکی)
• مینای نقاشی

مینای زمینه برجسته (حکاکی) نوعی دیگر در مینا کاری است. در این روش سطح زیر کار را به اصطلاح ” نقر” می کنند و سپس رنگ را در نقاط نقر شده میریزند . این روش در میان طایفه ی صائبین در استان خوزستان رواج داشته است.

مینای زمینه برجسته امروز در کنار مینای نقاشی در اصفهان به صورت روزانه تولید می شود و از میناهای پرطرفدار به شمار می رود.

مینای نقاشی  از روش های بسیار مرسوم این هنر در اصفهان می باشد. در این روش نقاشی بر روی سطح صاف و لعاب کاری شده ی فلز انجام می شود. ظرف فلزی را بعد از لعاب کاری به کوره می برند و سپس ظرف آماده نقاشی با رنگ های مینایی می شود.

مینای خانه بندی از انواع بسیار زیبای مینا است که به آن مینای سیمی نیز اطلاق می شود؛ زیرا در این روش پس از تهیه زیرساخت ( ظرف لعاب کاری شده) مفتول هایی را به شکل دلخواه در می آورند و آن ها را با چسب بر روی سطح می چسبانند.  سپس با لعاب شیشه ای روی آن را می پوشانند و در کوره قرار می دهند تا سیم ها بر روی سطح زیر جوش بخورد سپس خانه های ایجاد شده  را رنگ آمیزی می کنند.

مینای خانه بندی را در ظروف سلطنتی روسی مثل آجیل خوری میناکاری بسیار دیده می شود. در حال حاضر تنها یک آموزشگاه در تهران وجود دارد که این هنر را آموزش می دهد.

قابل ذکر است که متاسفانه میناکاری خانه بندی در فهرست صنایع دستی منسوخ قرارگرفته است.