صنایع دستی روستایی

صنایع دستی روستایی

با توجه به اینکه در گذشته بیشتر روستا نشینی رواج داشته و صنایع گوناگون در همین قبایل و روستا ها پیشرفت می کردند، بخش بسیار بزرگی از صنایع دستی ایران را صنایع دستی روستایی تشکیل می دهد. صنایع دستی روستایی شامل انواع گوناگونی از صنایع می شود که سبک زندگی مردمان روستا و موقعیت جغرافیایی آن در نوع آن تاثیر مهمی داشت.

صنایع دستی روستایی به صنایعی گفته می شود که طراحی و تولید آن ها در روستا ها شکل گرفته باشد.در سال 1365 بررسی هایی صورت گرفت که نشان می داد در 25 هزار روستای کشور 125 هزار کارگاه صنایع دستی مشغول فعالیت هستند. این آمار در سال 1368 به 140 هزار عدد رسید. با گذشت 30 سال و تغییر بافت روستایی و گسترش روز افزون شهرنشینی بسیاری از این کارگاه ها در حال حاضر بسته شده اند و دیگر فعالیتی در زمینه صنایع دستی ندارند.

با این همه در کشور بیشتر صنایع دستی در روستا های کشور تولید می شود. به طور مثال قالیبافی که از مهم ترین و ارز آور ترین صنایع دستی محسوب می شود بیشتر در کارگاه های روستایی طراحی و به دست زنان و مردان هنرمند روستایی بافته می شود

روستاهای ثبت شده:

بعضی روستا ها و آبادی ها در ایران به دلیل اینکه قطب صنایعی خاص بوده اند در کشور و جهان ثبت شده اند. روستای فش کرمانشاه، روستای قاسم آباد گیلان، روستای بیدکردویه کرمان، روستای بسک تربت حیدریه و هوتک کرمان از این روستا ها به شمار می روند.

• ساز های سنتی – روستای فش

روستای فش از توابع شهرستان کنگاور در استان کرمانشاه است . این روستا از سه جهت جغرافیایی به سه کوه سنگه، کیتی و سه تخت محدود شده است. در این روستا 506 خانوار به جمعیت 1925 نفر زندگی می کنند. با توجه به این جمعیت کم، این روستا به طور شگفت آوری کارگاه ساخت ساز های سنتی از قبیل تار، ستار و تنبور دارد. در سال 96 اعلام شد که 100 تا 150 نفر در این روستا به پیشه ی ساخت ساز مشغول هستند. روستای فش در همان سال به عنوان “دهکده ملی ساخت آلات موسیقی سنتی ایرانی” ثبت ملی شد.

• ابریشم کشی- روستای بِسک

روستای بسک از توابع شهرستان تربت حیدریه در خراسان رضوی است. بر اساس آمار سال 95 جمعیت این روستا 342 نفر می باشد. بنا به اظهارات مکرمی فر مديركل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري خراسان رضوي، 92 چرخ ابریشم کشی در این روستا در حال فعالیت هستند. و همین کارگاه های ابریشم کشی با تولید ماهانه 90 کیلو نخ ابریشم، حدود 70 درصد ابریشم کل کشور را تامین می کنند.

• چادرشب بافی- روستای قاسم آباد

روستای قاسم آباد از توابع شهرستان رودسر در استان گیلان است. در آمار ثبت شده بیان می گردد که حدود 600 نفر از بانوان این روستا به چادرشب بافی اشتغال دارند. این روستا در سال 1397 در رشته چادرشب بافی ثبت ملی شده است و هم اکنون در انتظار ثبت جهانی می باشد.

• گلیم چهل ماشوله – روستای بیدکردوئیه

روستای بیدکردوئیه از روستاهای شهرستان بافت واقع در استان کرمان است. بر اساس سرشماری سال 95 جمعیت این روستا 445 نفر می باشد که از این جمعیت حدود 70 نفر به بافت گلیم اشتغال دارد. این گلیم بافان سالانه 350 تخته گلیم در ابعاد ذرع و نیم تولید و روانه بازار می کنند. گلیم چهل ماشوله به شیوه پودگذاری بافته می شود و بافنده در حین بافت پشت کار را می بیند.

• شالبافی – روستای هوتک

روستای هوتک از روستاهای شهر چترود واقع در شهرستان کرمان است. شالبافی در کرمان به ویژه در این روستا رونق ویژه ای دارد. سالانه 360 متر مربع در کارگاه های شالبافی روستای هوتک تولید می شود. این روستا از سال 96 در انتظار ثبت ملی به عنوان روستای شالبافی است. روستاهای دیگری نیز در ایران دارای نان مل از جانب سازمان میراث فرهنگی و گردشگری هستند.

مانند روستای خراشاد در رشته توبافی ( حوله بافی)، و یا شهر ها و روستاهای دیگر. تمامی این روستاها و هنرمندانی که در پستوی کارگاه ها و خانه های خود با ماشین های اولیه و دست ساز مشغول تولید هستند نیازمند توجه و حمایت هستند تا این میراث کهن ایران زمین از بین نرود.