حصیربافی

حصیربافی

آن هنگام که انسان ها از الیاف گیاهان برای پوشش کف محل سکونت خود استفاده می کردند، آغاز به کار هنر حصیربافی بود. شواهدی که در خاورمیانه به دست آمده نشان می دهند که حصیربافی از اولین زیر انداز های بشر بوده و حتی پروفسور هوپ آن را پیش درآمد هنر سفالگری دانسته است. حصیربافی تقریبا در تمام جغرافیای ایران به اشکال مختلف و مواد اولیه گوناگون انجام می شود.

انواع حصیربافی

هنر بوریا یا همان حصیر با توجه به مواد اولیه و نوع بافت زیر مجموعه های زیادی دارد. برگ درخت خرما، ساقه‌ هاي ني باتلاقي مناطق گرمسيري و سردسيري، ساقه گندم و برنج، ترکه بيد و برخی دیگر از گیاهان موارد اولیه در حصیربافی و هنر های مشابه آن در مناطق گوناگون هستند.

– سوند بافی:

سوند بافی یکی از مهمترین ترین صنایع دستی جنوب ایران است برای ساختن سوند از شاخه های برگ دار درخت خرما استفاده میشود. در این روش شاخه برگ دار را با طناب هایی که از برگ درخت خرما ساخته شده است به هم وصل می کنند و بیشتر برای پوشش های خانه های مسکونی مورد استفاده قرار می گیرد.

– مروار بافی (بامبو بافی)

مروار بافی که از نظر موارد اولیه و شیوه بافت بسیار شبیه بامبو بافی است، در گیلان به خصوص در شهرهای لاهیجان و آستانه اشرفیه بسیار رواج دارد و از صنایع دستی مخصوص این استان شده است.

در مروار بافی از چوب منعطف که ترکه ی نوعی گیاه است که در اطراف تهران و همدان می روید استفاده می شود. اما در بامبو بافی بافنده از نی خیزران استفاده می کند. بامبو بافی در گیلان از حدود 100 سال پیش انجام می شود زمانی که کاشف السلطنه بذر نی خیزران را همراه چای با خود به این سرزمین آورد.

– کپو بافی

کپو بافی از هنر های حصیری استان خوزستان به ویژه شهرستان دزفول است. در کپو بافی از برگ درخت خرما استفاده می شود بافت بسیار مستحکمی دارد. در این روش برگ خرما به دور نی های مردابی پیچیده می شود و نی ها به کمک همان برگ خرما یا الیافی دیگر به هم متصل و اشکال و اندازه های گوناگونی می سازند.

– چم بافی

چم بافی هم مشابه مروار بافی است. یعنی بافت شعاعی. در این شیوه ابتدا 4 عدد ترکه در کنار هم قرار می دهند و سپس 4 یا 5 ترکه ی دیگر به صورت متقاطع یا همان “حصیری” روی 4 قطعه اول قرار می گیرند تا تشکیل یک ستاره بدهند.

سپس بافنده با ترکه های بعدی با شیوه یکی زیر یکی رو کار را ادامه تا اندازه مورد نظر به دست آید. بامبو بافی، ترکه بافی، چم بافی، ارغوان بافی، درج بافی و مروار بافی همگی از انواع حصیری هستند که در تهیه آن ها از ترکه های منعطف گیاهان استفاده می شود. دلیل این نام های گوناگون به دلیل محلی است که این صنایع در آن ها ساخته می شوند. و هر کدام در گویش محلی همان محل معنا دارند.

– چیغ بافی

چیغ بافی کمی متفاوت است به این صورت که در بافت آن از نخ های رنگی در کنار نی های مردابی استفاده می شود که به کمک رنگ های روی آن نقوشی متفاوت ثبت می شود. چیغ یا چیخ بافی هنر دست عشایر است و معمولا در ابعاد بزرگ برای حفاظت اطراف چادرهایشان از آن ها استفاده می کنند. چیغ بافی هنری است گروهی و اگر زنی از عشایر مشغول بافتن چیغ باشد دیگر زنان عشیره به کمک او خواهند آمد.