نگهداری از پته
&به طور کلی نگهداری اصولی و صحیح از صنایع دستی که هم ارزش مادی و معنوی بالایی دارند و هم به طور ذاتی آسیب پذیر و شکننده هستند، دغدغه مهمی برای همه محسوب می شود. نگهداری از پته و دیگر رودوزی های سنتی نیز که شدیدا در معرض آلودگی و تخریب هستند نیازمند برنامه ای دقیق است. در ادامه به روش های گوناگون حفاظت و نگهداری از پته، این رودوزی زیبای کرمانی می پردازیم.
شستشوی پته:
از آنجا که منسوجات به ویژه منسوجات پشمی و کُرک دار آلودگی را به راحتی به خود جذب می کنند، باید بدانیم که روش آلودگی زدایی و شستشوی آن ها چگونه است.
بافت پته ظریف است و رنگ های آن طبیعی و روش رنگ آمیزی الیاف آن سنتی می باشد؛ از این رو اگر روش درستی در شستشوی آن اتخاذ نشود به بافت و رنگ های آن آسیب می رسد.
برای شستشوی پته مراحل زیر را انجام دهید:
• پودر یا مایع لباس شویی بدون آنزیم را در ظرفی از آب سرد حل کنید
• پته را در آب محلول غوطه ور کنید
• چند دقیقه پته را در این محلول بچرخانید
• آب کشی کامل کنید – از چلاندن پته خودداری فرمایید
• بعد از آبکشی کامل پته را بر سطحی صاف پهن کنید
– از آویزان کردن پته به بند رخت به شدت بپرهیزید زیرا بافت آن از هم باز می شود
– از تابش مستقیم آفتاب به پته جلوگیری کنید .
نکته 1: هیچ کاه پته را در ماشین لباسشویی و یا حتی برای خشکاندن سریع آن از خشک کن این دستگاه استفاده نکنید
نکته 2: پته را هرگز با آب گرم نشورید
نکته 3: بهتر است برای خشک شدن هر چه سریع تر پته آن را در یک روز گرم و خشک بشورید.
نکته 4: هیچ گاه پته های سفید و رنگی را با هم نشورید چون امکان رنگ پذیری پته با شال سفید وجود دارد. شستن پته برای اولین بار توسط پته دوز باید انجام گیرد، زیرا:
– الیاف پته از پشم گوسفند است و امکان دارد بوی ناخوشایندی داشته باشد
– این شستشو برای از بین رفتن خطوط الگو نیز می باشد
نکته: شستن پته توسط هنرمند پته دوز باید قبل از ریش ریش کردن شال انجام بگیرد.
نحوه اتوکشی پته:
بعد از دوخت پته و شستشوی آن پته چروک خواهد شد. برای اتو کردن پته نکات زیر را به خاطر بسپارید:
• حتما از اتوی بخار استفاده کنید
• پته را به پشت پهن کنید و پارچه ی نخی دیگری روی آن قرار دهید
• روی پارچه نخی آب اسپری کنید و سپس به اتو کردن پته بپردازید
نگهداری از پته برای ماندگاری بیشتر:
گاهی پته ها در دکور خانه کاربردی ندارند اما برای شما به قدری ارزش دارند که تمایل دارید آن را در صندوقچه ای مانند گنجی زیبا نگهداری کنید. اما پته به دلیل جنس پشمی و یا گاهی پنبه آی آن و همینطور رنگ های طبیعی ای که دارد، به اصلاح بید زده می شود که اگر پشمی باشد بوی نامطبوعی به خود می گیرد و شاید مورد حمله حشرات موذی قرار بگیرد.
پس بهتر است به بهترین نحو از آن نگهداری شود:
– برای جلوگیری از آسیب حشرات موذی پته باید در مکانی قرار بگیرد که هوا در آن جریان داشته باشد.
– اگر میخواهید پته را در صندوق و یا چمدان برای مدت طولانی نگهدارید آن را در پارچه ای نخی به همراه یک عدد صابون بپیچید تا از آسیب حشرات و بوی نم و نا در امان باشد.
در پایان سعی کنید پته را در شرایطی نگهداری کنید تا نیازی به شستشوی مداوم آن نباشد. مثلا آن ها را در قاب بگذارید؛ و یا اگر از آن ها به عنوان رومیزی استفاده می کنید آن را زیر شیشه و یا سلفون بگذارید.
• اصطلاح “پته به آب دادن” از کجا آمده است
باید بگوییم که این پته با پته ی زیبای ما فرق دارد! در گذشته های دور که مردم برای استفاده آب روزمره خود از جوی ها و نهر ها استفاده می کردند از آب¬بندی چوبی با نام “پته” استفاده می کردند تا باریکه ای از رود را به استفاده ی شخصی خود اختصاص دهند.
در زمان خشکسالی و کم آبی این کار به نوبت و در زمان مقرر صورت می گرفت. گاها افرادی یا از روی سودجویی و یا به ناچار شبانه زمانی که کسی مراقت آب و پته گذاری ها نبود، پته خود را به آب می بستند تا حوضچه و منبع خود را پر کنند؛ اما به اتفاق اگر در اثر فشار آب پته جدا می شد و روی آب می افتاد و به جریان رود سپرده می شد، باقی افراد ده از این کار مخفیانه با خبر می شدند. آن گاه بود که “پته اش روی آب افتاده بود” و از طرف باقی افراد ده مواخذه می شد.